L'origine dei brebus (seconda parte) Il professor Toto Putzu legge il carme in latino e lo traduce in sardo. Il Carmen lustrale, trasmesso da Catone, era una preghiera per la benedizione dei campi; era dedicato a Marte, dio della guerra e dell'agricoltura, a cui si sacrificavano anche un bue, una scrofa (perché prolifica) e un montone. La preghiera aveva un interesse ben preciso: si sacrificavano alcuni animali per avere in cambio benessere e prosperità attraverso i campi e il bestiame. Carmen lustrale Mars pater te precor quaesoque - uti sies volens propitius - mihi domo familiaeque nostrae. - Quoius rei ergo - agrum terram fundumque meum - suovitaurilia circumagi iussi, - uti tu morbos visos invisosque - viduertatem vastitudinemque, - calamitates intemperiasque - prohibessis defendas averruncesque, - utiques tu fruges frumenta, - vineta virgultaque, - grandire beneque evenire siris, - pastores pecuaque - selva servassis, - duisque bonam salutem valetudinemque - mihi domo familiaeque nostrae: - harunce rerum ergo, - fundi terrae agrique mei lustrandi - lustrique faciendi ergo, - sicuti dixi, - macte hisce suovetaurilibus - lactentibus inmolandis esto. Carmen Lustrale (tradotto in sardo) Deus Marte, deu ti pregu e t'imploru - chi m'assistas a mei e a sa domu mia - a is arresis e sa famìllia insoru. - Pro custa gràtzia tua in sa fatoria - apu fatu arrodiai su cungiadu - a una madri, a un'angioni e a unu vitellu - destinaus a su ritu de su macellu - pro chi su logu siat preservadu - de ònnia mali connotu e no connotu, - no nci siat pesta e nisciunu dannu - ni annada mala, e ni àteru avolotu - permitas ma impellinci(ddus) a tot'annu - e ampara sa binnenna e su lori, - matedu, bestiamini e pastori, e a mei in domu e a sa famìllia mia - donis bona saludi e valentia: - e pro custu benedixi (su chi) apu fatu - totu sa sienda mia e su sartu - e siant macelladus a spadinus - porcu, angioni e vitellu stittadinus, - ocidroxus pro su divinu agiudu - chi m'assistas in totu e ti saludu